Kira Sözleşmeleri: Yabancı Kiracılar için Türkiye’deki Haklar ve Sorumluluklar

Öncelikle belirtmek gerekir ki Türk Hukuku’nda yabancıların kira sözleşmeleri bakımından yabancılara herhangi bir özel veya farklı bir durum bulunmamaktadır. Sadece vatandaşı olmadıkları bir ülkede bulunduklarından bazı hususlara dikkat etmeleri gerekmektedir.

Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde ikamet etmeyi tercih eden yabancı uyruklu şahısların, mülk kiralamaları esnasında karşılaşacakları hukuki meseleler ve bu sürecin idaresi, Türk Borçlar Kanunu ve ilgili ikincil mevzuatın çerçevesinde şekillenmektedir. Bu bağlamda, yabancılar hukuku disiplini, Türkiye’deki yabancı kiracıların hak ve yükümlülüklerinin idrak edilmesi ve korunması noktasında mihmandarlık etmektedir.

Kira Sözleşmelerinin Temel Prensipleri: Her kira sözleşmesi, tarafların karşılıklı hak ve borçlarını tesis eden hukuki bir mutabakattır. Yabancı kiracılar açısından bu sözleşmeler, Borçlar Kanunu’nun yanı sıra, ülkedeki yerleşik örf ve adetler ışığında da tanzim edilmelidir.

Sözleşme Hazırlık Süreci: Sözleşme metninin hazırlanması aşamasında, yabancı kiracı ve mülk sahiplerinin hukuki destek alması, özellikle son yıllarda artan kira uyuşmazlıkları sebebiyle önem teşkil etmektedir.

Kira Bedeli, Depozito ve Yan Giderler: Kira bedelinin belirlenmesi, döviz cinsinden yapılacak ödemelerin Merkez Bankası’nın ilgili günkü efektif satış kuru üzerinden Türk Lirası karşılığı olarak hesaplanması gerektiği gibi mevzuatımızca öngörülmüş hususlara riayet edilmelidir. Ancak tarafların anlaşması halinde birçok durumun farklı şekilde kabul edilmesi mümkündür.

Kira Sözleşmesinin İşleyişi ve Tarafların Sorumlulukları: Kiracının kullanım hakkına mukabil, kiralanan taşınmazın bakım ve onarım yükümlülükleri genel itibarıyla mal sahibine aittir. Ancak, kiracının kullanımından kaynaklanan arızalar bakımından sorumluluk, kiracıya geçebilir.

Sözleşme Değişiklikleri ve Uzatmalar: Sözleşmede yapılacak herhangi bir değişiklik, tarafların müştereken yapacakları bir ek protokolle yürürlüğe konulabilir. Sözleşmenin süresinin uzatılması istemi, kanuni süreler dikkate alınarak yapılmalıdır.

İhtilaf ve Çözüm Yolları: Uyuşmazlıkların çözümünde, tarafların öncelikle ihtiyari yollarla anlaşmaya varmaları teşvik edilmektedir. Bu kapsamda arabuluculuk, yabancı kiracılar için de pratik ve etkili bir çözüm yoludur. 1 Eylül 2023 itibarıyla ise kira uyuşmazlıklarının birçoğunda zorunlu arabuluculuk sistemi getirilmiştir.

Kira Sözleşmesinin Sona Ermesi: Kira sözleşmesinin sona ermesi durumunda, yabancı kiracının Türkiye’deki ikametgâh adresinden ayrılması ve kiralanan taşınmazı boşaltması esnasında, ilgili mevzuat uyarınca depozitonun iadesi ve diğer yükümlülüklerin sonlandırılması prosedürleri takip edilmelidir. Ancak çoğu durumda kira sözleşmesi kendiliğinden sona ermez. Bu durumda kiracının irade beyanı önemlidir. Birçok durumda mülk sahibi kira sözleşmesini sonladıramamaktadır.

Yabancılar Hukuku Alanında Destek ve Danışmanlık Hizmetleri: Yabancı kiracılar, kira sözleşmeleri konusunda karşılaşabilecekleri hukuki meselelerde, kira hukuku uzmanı avukatlar ve danışmanlar tarafından sunulan rehberlik hizmetlerinden yararlanabilirler.